DEVLET
Devlet Nedir?
à Devlet toprak bütünlüğüne bağlı olarak siyasal
bakımdan örgütlenmiş toplum, millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu
tüzel varlıktır.
à
Devlet siyasal bir birliktir. Bunun için her şeyden önce devleti kuran bireyler
arasında siyasi-hukuki bir birlik lazımdır.
Devlet
ilk olarak tarımın ortaya çıkmasıyla başlamıştır. Bilinen ilk devlet
Sümerlerdir.
Devletin
Unsurları
à
Ülke
à
Nüfus
à
Egemenlik
Devlet Tipleri
à Kent Devleti: Devletler ilk olarak kent devletleri
şeklinde ortaya çıkmıştır.
à Feodal Devlet/ Krallık: Kent devletinden daha büyük
bir alanı ve nüfusu kapsarlar.
à İmparatorluk: Kent devleti ve krallıktan ayrılan
unsuru çok daha büyük olmasıdır. İçinde farklı etnik, dini vb. özellikleri
bulunan insanları barındırır.
à Modern Devlet: Geleneksel devletten ayrılan özelliği;
sahip olduğu yapı, egemenlik ve meşrutiyet anlayışıdır.
Modern
Devlet
à
Oluşum süreci ilk olarak Machiavelli tarafından laik bir siyasal iktidar
kurgusu temellerinin atılmasıyla başlamışdır.
à
Bodin’in egemenlik kavramını ortaya atmasıyla devam etmiştir.
à
Thomas Hobbes’in toplum sözleşmesi kuramını geliştirmesiyle kendini
geliştirmiştir.
à
Rousseau, toplumsal sözleşme kuramında egemenliğin kaynağını halka bağlamış ve
devletin meşru kaynağını sağlamlaştırmıştır.
à
Sieyes, ‘’millet’’ kavramı ile modern devlet anlayışına katkıda bulunmuştur.
Modern
Devletin Özellikleri
à
Merkezi Örgütlenme
à
İyi Çizilmiş ve Korunan Sınırlar
à
Sürekli Ordu
à
Bürokrasi
à
Egemenlik
à
İnsan Hakları
à
Sözleşme Kuramı
à
Sekülarizm
à
Milli Kimlik
à
Devlet Eğitimi
Devlet
Teorileri
à
Çatışmacı Anlayış: Devleti bir çatışmanın sonucu olarak görmektedir.
à
Güvenlikçi Anlayış: Devleti insanların güvenlik ihtiyacını karşılamak için
ortaya çıktığını savunur. (Hobbes)
à
Özgürlükçü Anlayış: Hakların güvenliği için devlet oluşturulmuştur anlayışı
vardır.
à
Kutsayıcı Anlayış: Devleti kutsal, en üst ahlaki örgütlenme olarak görür.
Örgütleniş
Biçimi İle Devlet Tanımları
Üniter
Devlet: Egemenliğin ve örgütlenmenin tek bir merkezden olduğu
devletlerdir.
Federal
Devlet: Belli konularda kendi yapılarının olmasıdır. Siyasi bakımdan
güçlü bir ademi merkeziyetçilik demektir.
Konfederal
Devlet: Her biri ayrı devlettir fakat güçlü olabilmek, iş birliği
yapabilmek için bir araya gelirler.
Özerk
Yapılar: Farklı kültürel, etnik gruplar, yapılar, topluluklar olduğunda
onlara ayrıca özerklikler sağlanması.
REJİM TÜRLERİ
Aristoteles’in Tasnifi
Geleneksel
Tasnif
à
Monarşi
à
Cumhuriyet
à
Tiranlık
Soğuk
Savaş Tasnifi
à
1.Dünya Ülkeleri: ABD süper gücünün önderliğinde birleşmiş ülkelerdir. Bu
ülkeler için demokrasi ve serbest piyasa koşulu aranmıştır.
à
2.Dünya Ülkeleri: Komünist ve eski SSCB ülkeleri için kullanılır. İkinci dünya
ülkelerine Avrupa'da Doğu Blok’unun Rusya tarafında kalan ülkeler ile Rusya,
Çin, Kuzey Kore, Küba, Yemen ve Etiyopya örnek verilebilir.
à
3.Dünya Ülkeleri: Tarafsız kalan ülkelere denilmiştir.
Modern
Tasnif
à
Diktatörlük/Otokratik Rejimler (Totaliter/Otoriter Rejimler)
à
Demokrasiler (Liberal/Popülist/Katılımcı)
Rejimleri
Nasıl Ayırt Ederiz?
à
İktidar seçimle el değiştirebiliyor ve toplumda geniş bir özgürlük varsa rejim
demokratiktir.
à
İktidar seçimle el değiştiremiyor, iktidar hep aynı ellerde kalıyorsa rejim
antidemokratiktir.
Otoriter ve Totaliter Rejimleri Karşılaştırma
Seçimler
Otoriter Totaliler
|
İktidar
seçimle el değiştirmez. |
İktidar
seçimle el değiştimez. |
|
Ya seçim
yapılmaz ya da seçimler göstermeliktir. |
Devletle
örtüşen tek bir parti. |
|
Genellikle
tek parti vardır. Bazen göstermelik muhalefet olur. |
Sorgusuz
itaat edilmek zorunda olunan ve mutlak bir güç verilen tek lider. |
|
Ordunun
silahlı desteği sayesinde devam eden bir iktidar vardır. |
|
Özgürlükler
Otoriter Totaliter
|
Sınırlı
bir özgürlük vardır. Sonucunda kısmi bir çeşitlilik ve çoğulculuk
gözlemlenir. |
Özgürlük
çok az veya hiç yoktur. Toplumda aleni bir çeşitlilik ve çoğulculuk görülmez.
|
|
İktidara
rakip olmadığı veya bir tehdit barındırmadığı sürece insanların kendi
hayatlarını yaşamasına izin verilir. |
Rejimin
haberi olmaksızın kişiler tek başlarına veya diğerleriyle bir araya gelerek
herhangi bir faaliyet yapamaz. Kendi hayatlarını diledikleri gibi
yönetmelerine izin yoktur. |
Temel
Zihniyet
Otoriter
Totaliter
|
Herkese
dayatılacak tek bir iyi hayat anlayışı veya tek bir hakikat yoktur. Korunması
gereken tek hakikat lider ve oligarşinin çıkarıdır. |
Herkes
için geçerli ve herkesin uymaya zorlanacağı tek bir hakikat tek bir iyi hayat
vardır. |
Temel
Amaç
Otoriter
Totaliter
|
Lider ve
etrafında çevrelenen oligarşinin iktidarının ne pahasına olursa olsun
korunması. |
Bütün bir
toplumu kapsamlı bir tek hakikat doğrultusunda tümden biçimlendirmek. |
|
|
Yönetilenlerden
rejime ve resmî ideolojiye tam bir inanç ve sadakat beklemek. |
|
|
Ütopyacılık
ve totaliterizm yakın ilişki içindedir |
|
|
Kusursuz
ve sorunsuz mükemmel bir toplum yaratmak. |
Temel
Araçlar
Otoriter Totaliter
|
Oligarşiye
ayrıcalık |
Terör:
İktidarı ayakta tutan esas araçtır. |
|
İbret ve
gözdağı için terör ve baskı |
Katı bir
sansür |
|
Toplumdaki
farklı grup ve kesimleri birbirine karşı kışkırtma ve kullanma. |
Sofistike
bir endoktrinasyon: tek elden katı bir ideolojik eğitim. |
|
|
Etkin bir
propaganda |
|
|
Nefret
objeleri |
|
|
Özel
kuvvetler |
|
|
Ekonominin
denetimi |
DEMOKRASİLER
Çoğunluğun İyi Yönetimi
à Yasaya uygun yönetim, herkesin çıkarına yönetim
Çoğunluğun Kötü Yönetimi
à Denge ortadan kalkar, bütün siyasi güç yoksul
çoğunluğun veya seçkin azınlığın eline geçerse; yasaların yönetimi geçersiz
hale gelirse, ilgili ve bilgili yurttaşların ortak iyiyi gözeterek yürüttüğü rasyonel
diyalog siyaseti yerini, demagogların kışkırtıcı, popülist ve irrasyonel nutuklarına
ve onların büyüsüne kapılarak güruh haline dönüşen fraksiyon veya
kalabalıkların alkışlarına bırakırsa, demagoglar tiranlaşırsa; iyi yönetim
demokrasi, kötü yönetim demokrasiye dönüşür.
Halk Meclisi: Meclis savaş ve barış, antlaşmalar, finans,
yasama, kamu işleri, kısaca yönetsel aktivitelerin tüm derecelerinde son karar
yetkisine sahipti.
500’ler Meclisi (Kurul): Sürekli İdareyi sağlardı. 50
kabileden 10 üye seçilerek oluşturulur.
Magistratler: Asker ve sivil
Demokrasinin Haklılaştırılması
à
Demokrasinin ulaşılması veya korunması gereken iyi bir yönetim olarak
tanımlanması çok yaygın olmasına rağmen, neden demokrasinin diğer yönetimlerle kıyaslandığında
tercih edilmesi gerektiği, yani niye iyi bir yönetim olduğu sorgulaması daha
nadir yapılmaktadır.
Demokrasinin haklılaştırılması;
à
Araçsal Yaklaşım
à
Araçsal Olmayan Yaklaşım olmak üzere iki farklı tarzda yapılmaktadır.
Araçsal Haklılaştırma
Demokrasiyi amaç olarak değil araç olarak görür. Demokrasi
belirli çıkarları gerçekleştirmek için doğru yoldur der.
Amacı:
à
Kişisel Çıkarlar
à
Doğru Kararlar
à
İnsani Gelişim
à
Eşitlik-Özgürlük
Araçsal Olmayan Haklılaştırma
Demokrasi bir amaç olarak görülmüştür. Demokrasi iyi
kararlar vermese de onu seçmeliyiz der. İki alt başlıkta toplanabilir:
à
Prosedürlerin Değeri: Demokrasilerde halkın doğrudan katılımı ve karar alması,
müzakere etmesi kendiliğinden iyi bir şeydir. Bir toplumda kararların böyle
alınması gerekir.
à
Eşitlik-Özgürlük Değeri: Demokrasinin haklılaştırılması eşitliğin veya
özgürlüğün temel değer olarak kabul edilmesi üzerinden gerçekleştirilir.
Demokrasi Tasnifleri
İkili
Tasnifler
à
Anglo-Amerikan ve Kıta Avrupası Geleneği
à
Akılcı ve Deneyci Demokrasiler
à
Koruyucu ve Gelişimci Demokrasiler
à
Geleneksel Demokratik Teori ve Radikal Demokratik Teori
Üçlü
Tasnif
à
Liberal Demokrasi
à
Popülist Demokrasi
à
Katılımcı Demokrasi
Liberal Demokrasi
Tanım: Bireysel özgürlüklerin
garanti altına alınması ve yönetimin rızaya dayanması olmak üzere iki temel sütun
üzerine yükselen açık toplum ile sonuçlanacağı beklenen bir rejim olarak
tanımlanır. O halde liberal demokrasiyi herkese eşit özgürlük vaat eden ve herkese
yönetimde eşit söz hakkı tanıyan bir rejim ideali olarak tanımlayabiliriz.
Larry Diamond liberal demokrasilerin
sahip olması gereken temel unsurları şu şekilde özetlemiştir:
à
Devletin Kontrolü: Temel
kararlar ve tahsisler, anayasa teorisinde iyi bilindiği gibi seçilmiş görevlilerin
elindedir; bilhassa ordu seçilmiş sivil görevlilerin otoritesi altındadır.
à Yürütme Gücü: Anayasal olarak ve aslında,
diğer hükümet kurumlarının otonom iktidarınca sınırlandırılır.
à
Ciddi bir muhalefet
oyu ve zamanı geldiğinde hükümetteki partinin görev değişimi olasılığı sebebiyle
sadece seçim sonuçlarının belirsiz olmamasını içermez, Ayrıca anayasal ilkelere
bağlı hiçbir grubun parti kurma ve seçimlere katılma hakkından mahrum
bırakılmamasını da içerir.
à
Kültürel, etnik, dini ve diğer azınlık grupların siyasi süreçte çıkarlarını ifade etmelerinin
ve dil ve kültürlerini uygulamalarının yasaklanmaması.
Normatif Unsurlar
1-) Bireysel
Özgürlük
à
Bireycilik
à
Özgürlük
2-)
Çoğulcu Toplum
à
Hoşgörü
à
Çoğulculuk (Hoşgörü ve Tarafsızlık)
3-)
Piyasa Ekonomisi
à
Bireysel Çıkar, Toplumsal Fayda
à
Piyasa ve Özgürlük İlişkisi
Kurumsal Unsurlar
1-)
Hukuk Devleti
à
Anayasal Tedbirler (Temel Haklar, Kuvvetler Ayrılığı)
à
Hukuk Güvenliği Tedbirleri (Kanunların Niteliği ve Adil Yargılanma)
2-)
Seçimler
à
Seçimlerin Anlamı ve Önemi
à
Seçim Koşulları (Serbestlik, Adillik, Güvenilirlik, Düzenlilik)
Niteliksel Unsurlar
à
Egemen Otoritesi Sınırlı Bir Demokrasi
à
Temsili ve Yarışmacı Bir Demokrasi
à
Azınlıkların Korunduğu Bir Demokrasi
Popülist Demokrasi
Popülizmin Tanımı
Jan-Werner
Müller’e göre popülizm: siyasetin özgül bir ahlakçı bakışla tasavvur
edilmesine, siyasi dünyanın ahlaken saf ve bütünleşmiş halk ile ahlaken aşağı
olan yozlaşmış elitler arasında yapılan ayrıma dayanmaktadır.
Cas Mudde: Toplumu nihai olarak, yoz elitlere karşı saf halk biçiminde,
homojen ve antagonistik (düşmancıl) gruplar olarak ikiye bölünmüş olarak gören ve
politikaların halkın genel iradesinin bir ifadesi olması gerektiğini savunan bir
ideoloji.
İl-Liberal Demokrasi
Liberal
demokrasi ile farkları: Hukuksal Unsurları, Bireysel Özgürlüğü ve Çoğulculuğu ve
Sınırlı-Tarafsız devleti önemsemez, engel görür.
à Sadece seçimleri benimser
à Mutlak egemenliği kabul eder.
à Organik ve karizmatik liderlik öne çıkar.
à Antangonistik (dost-düşman) bir siyaset tarzını benimser
Popülizmin Çekirdeği ve Bitişik Kavramları
a-) Halk
ve Elitler ve Temsiliyet
b-) Halk
ve Birlik ve Anti Çoğulculuk
c-) Halk
ve Egemenlik ve Demokrasi
Katılımcı Demokrasi
Tanım: Katılımcı demokrasi
modeli liberal demokrasiye alternatif olabileceği düşünülen ve demokrasi
literatüründe dikkate değer itibarı ve yüksek popülaritesi olan bir modeldir.
Katılımcı demokrasi yaklaşımının Antik kökleri Aristo’nun
siyaset anlayışında bulunur, modern kökleri ise Rousseau ve Marks’a uzanır.
Katılımcı demokrasi, modern demokrasinin sol-sosyalist yorumu
olarak ortaya çıkmıştır.
Temel Unsurları
à Katılım
à Kamusal Alan
à Egemenlik
à Eşitlik
Katılımcı Demokrasinin Türleri
à Gelişimci
Versiyon: Siyaseti ve katılımı insanın gelişimi ve kendini gerçekleştirimi
için zorunlu bir koşul olarak görür.
à Müzakereci
Versiyon
à Agonistik
Versiyon: Müzakereci demokrasi yanlıları ile liberal demokrasinin
demokratik meşruiyet bakımından bir kriz yaşadığı konusunda hemfikirlerdir.
1 Yorumlar
Teşekkürler
YanıtlaSil