ULUSLARARASI POLİTİKA DERS NOTLARI (Vize Sonrası)

 

Uluslararası Örgütler à International Organation --> Ordo Internationalis  

Evrensel –> Universal à Universal

Bölgesel à Local --> Loci 

Antlaşma à Treaty --> Foedus 

Hükümetlerarası Örgütler à Intergovernmental organizations

Hükümetlerdışı Örgütler  à non-governmental organizations

Dünya Düzeni à World Order

 

Örgütlerin Kurulma Amacı :

Örgütler büyük savaşlar sonunda çok taraflı anlaşmalarla kurulmuştur.

Dış politikada yalnız kalmamak

Güç dengesini yeniden oluşturmak

Devletlerin bir sorunu olduğunda

 

Uluslararası Örgütler Evrensel , Bölgesel, Genel Kapsamlı ve Uzmanlaşmış Örgütler

olmak üzere 4 sınıfa ayrılabilir.

1-Evrensel Örgütler’e örnek  : DSÖ

2-Bölgesel Örgütler’e örnek : AB

3-Genel Kapsamlı Örgütler’e örnek : BM

4-Uzmanlaşmış Örgütler’e örnek : DSÖ

 

Hükümetler arası uluslararası örgütlerin kurulması resmi bir antlaşma ile olur. Hükümetler dışı örgütlerde şahıslar örgüt kurabilir.

BM’nin Üye Sayısı: 193

Her örgütte mutlaka bulunması gereken organlar:

1-      Genel Kurul  

2-      Yönetim Kurulu

3-      Sekreterya

     

Egemenlik à sovereignity à imperium

İlke à principle à principum

Diplomasi à diplomacy à Legatio

Ticaret à Trade à commercium

 

Uluslararası bir örgüt kurabilmek için en az 3 devletin bir araya gelmesi gerekiyor.

 

Hükümetler arası örgütlere kimler üye olabilir ?

Sadece Egemen devletler üye olabilir.

 

Örgüte katılmak zorunlu değildir. Gönüllülük esastır.

 

İlk örgüt Ulaşım ve Trafik alanında kurulmuştur. İlk kurulan Ren Nehri Komisyonu’dur. 1815’te kurulmuştur ve ilk uluslararası örgüttür.

1821’de kurulan Elbe Komisyonu da ikinci uluslararası örgüttür.

19.yy’da İletişim alanında da örgüt kurulmuştur. 1865 yılında Uluslararası Telgraf Birliği kurulmuştur.

1865 Latin Para Birliği ve 1828 Alman Gümrük Birliği ( Zollverein ) kurulan bazı örgütlerdir.

 

Wilson İlkelerinde;

Açık diplomasinin var olması gerektiği

Denizlerin Özgürlüğü

Serbest Ticaret

Ulusların kendi Kaderlerini Belirleme Hakkı

Yeni Bir Dünya Düzeni Çerçevesi Olarak Milletler Cemiyetinin Kurulması

Özellikle 1919 Paris Barış Konferansı’ndan sonra kurulan Milletler Cemiyeti Uluslararası Örgütlerin Uluslararası sistemde belirgin bir aktör olarak ortaya çıkmasının bir dönüm noktasıdır.

 

Milletler Cemiyeti evrensel bir örgüttür. 19 Ocak 1920 kurulmuş 18 Nisan 1946 yılında feshedilmiştir.

 

Milletler Cemiyeti’nin Yapısı 26 maddeden oluşur. 1.Dünya Savaşı’nın galiplerinden oluşur ve amaç 1.Dünya savaşı sonrası statüyü korumaktır. Genel amaçları arasında Milletler arası iş birliği ve barış ve güvenliği sağlama.

Milletler Cemiyeti’nin Kurulma Amacı:

1-Uluslararası hukuk kurallarına kesinlikle uymak

2- Antlaşmalardan doğan bütün yükümlülüklere titizlikle saygı gösterilmesi.

3-Silahsızlanma.

4-Anlaşmaların yayınlanması.

5-Azınlık hakları. Azınlık haklarını ancak 1.Dünya Savaşını kaybeden devletler uyguluyor.

 

Milletler Cemiyeti sözleşmesi 26 maddeden oluşuyor. Milletler Cemiyetine yeni üye kabulü için genel kurulun 3’te 2 çoğunluğu gerekiyor. Genel kurul, konsey ve bunlara yardım eden sürekli sekreterlik vardır.

Genel Kurul’un Görevleri:

1-Üyeleri kabul eder

2-Bütçeyi kontrol eder

3- Konseyin daimi olmayan üyelerini seçer ve konseyin gönderdiği konuları görüşür.

 

Milletler Cemiyeti Konseyi’nin Görevleri;

1-      Anlaşmazlıkların uzlaştırılması

2-      Üyelikten ulaştırma veya atılma

3-      Sekreterya’ya atanan personelin onaylanması

4-      Silahsızlanma planlaması

5-      Cemiyetin merkezini değiştirme yetkisi

6-      Barışı sağlamak için ulusal silahların en düşük düzeye indirilmesi kararı alma

7-      Milletler Cemiyeti genel sekreterin atanması

8-       Uluslararası adalet divanının üyelerinin seçilmesi.

 

 

NOT: Milletler Cemiyeti’ne başvuran devletler hiçbir zaman savaşmayacaklarını kabul etmiyorlar ancak milletler cemiyeti anlaşmalarında yasak edilen durum ve biçimlerde savaşmayacaklarını kabul ediyorlar.

 

Türkiye Milletler Cemiyeti’ne 1932 yılında davet edildi. 18 Temmuz 1932’de kabul edildi.

 

Milletler Cemiyeti Neden Başarısız Oldu ?

1-Savaşı önleyici tedbirlerde boşlukların mevcut olması ve yaptırımların eksik olması bu yüzden Milletler Cemiyeti başarısız oldu ve 2.Dünya Savaşı’nın çıkmasını engelleyemedi.

2- Saldırganlığı tanımlayamadığı için devletleri saldırgan olarak yargılayamadı.

3- Önemli konularda Milletler Cemiyeti oy birliği prensibi istedi.

4- Barışı koruyacak ve devamlı kılacak uluslararası zihniyet yetersiz ve noksan.

5- Milletler Cemiyeti’nin bir yandan insan haklarını koruğundan bahsetmesi bir yandan da kolonileşme hareketinin devam ettiğini söylemesi.  

6- ABD’nin Milletler Cemiyeti’nden Ayrılması.

7- Japonya 1931’de Mançura’yı 1937’de Çin’i işgal etti ve bunu Milletler Cemiyeti engelleyemedi.

8- Almanya 1935 yıllarından sonra Versay Anlaşmasının hükümlerini çiğnemeye başladı.

9- 1936 – 39 yılları arasında İspanya İç savaşında Milletler Cemiyeti başarılı olamadı.

10- İtalya’nın 1935-36 yılları arasında Habeşistan’a saldırması ve Milletler Cemiyeti’nin yine başarılı olamaması.

 

Birleşmiş Milletler à United Nations à Nationes Unitae

İnsan Hakları à Human Rights à ius humanum

Eşitlik à Equality à aequaitas

Genel Kurul à General Asembly à Concilioque

 

BM 1945’te 2.Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmuştur. Ağustos 1941’de Roosevelt ve Churchill arasında Atlantik Bildirgesi imzalandı. Bu bildirge BM’nin ilk adımıdır. BM terimi ilk kez Almanya, İtalya ve Japonya’dan oluşan Mihver Devletlerine karşı 26 müttefik ülkenin 1 Ocak 1942’de Washington’da imzaladığı Birleşmiş Milletler bildirisinde kullanılmıştır.

51 Kurucu devlet 20 Nisan 1945’te San Francisco Konferansı’nda toplanıyor ve 26 Haziran 1945 yılında BM Antlaşması’nı (United Nations Charter) imzalanıyor. 24 Ekim 1945’te yürürlüğe giriyor. Türkiye anlaşmayı 15 Ağustos 1945’te onaylıyor. BM’nin ana felsefesi barış daim olabilsin. Türkiye bu konferansa katılabilmek için Almanya’ya savaş ilan ediyor.

 

BM Antlaşması 19 Bölümden ve 111 maddeden oluşuyor. Ayrıca 70 maddelik de uluslararası adalet statüsü vardır.

 

BM’nin Amaçları:  

1-) Uluslararası barış ve güvenliği korumak ve sürdürmek

2-) Dostça ilişkiler geliştirmek.

3-) Devletler arasındaki iş birliğini sağlamak

4-) Devletlerin dış politikalarını uyumlaştırmak.

5-) İnsan haklarını korumak

6-) Yoksullukla mücadele

7-) Ekonomik kalkınma

8-) Küresel ısınmaya karşı mücadele

9-) Tarımsal kalkınma

10-) Eğitim

11-) Kadın Hakları

12-) Doğal Afet Yardımı

13-) Atom enerjisinin barış yollarla kullanılması

14-) Çocuk gelişimi ve sağlığı

15-) İşçi hakları

16-) Sivil Havacılık

 

 

 

 

BM’NİN İLKELERİ

1-) Örgütün tüm üyeleri egemen ve eşittirler.

2-) Üyeler BM Antlaşmasından doğan yükümlülüklerini iyi niyetle yerine getireceklerdir.

3-) Üyeler aralarındaki anlaşmazlıkları barışçıl yollardan çözeceklerdir.

4-) Herhangi bir devletin ülke bütünlüğüne ve bağımsızlığına karşı güç kullanmaktan ya da güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınacaklardır.

5-) Üyeler örgütün gelişimini destekleyeceklerdir.

6-) Örgüte üye olmayan devletler de barış ve güvenliğin gerektirdiği ölçüde anlaşma ilkelerine uygun davranmak zorunda bırakılacaktır.

7-) Saldırı eylemlerine karşı ve barışı korumak için örgüt tarafından alınacak zorlama tedbirleri dışında örgüt bir devletin ulusal yetki alanına giren işlere karışamayacaktır.

 

BM’NİN Üyelik Koşulları:

1-) Barışsever bir devlet olmak

2-) Antlaşmadaki yükümlülüklere uyma

3-) Bu yükümlülükleri yerine getirebilecek yetenekte olmak

 

BM’NİN ORGANLARI:

1-) BM Genel Kurul (Yılda bir kez olağan toplanır durum gerekirse olağanüstü toplanır kararlar oy çokluğu ile alınır her üyenin 1 oy hakkı vardır. Kararlar tavsiye niteliğindedir. Dünya kamuoyunun aynası diye nitelendirebiliriz.)

2-) Güvenlik Konseyi

3-) Ekonomik ve Sosyal Konsey

4-) Vesayet Konseyi

5-) Uluslararası Adalet Divanı

6-) Sekreterlik

 

BM Genel Kurulunun Temel Görevleri:

1-) Silahsızlanma dahil uluslararası barış ve güvenliği etkileyecek konularda görüşmeler yapma ve önerilerde bulunmak. Gerekli olduğunda BM Güvenlik konseyinin dikkatini bu duruma çekmek

2-) BM Güvenlik konseyinin bir karar almaması durumunda uluslararası barış ve güvenliği etkileyecek konularda harekete geçmek.

3-) Ülkeler arasındaki sorunların barışçıl yollarla çözümü için önerilerde bulunma.

4-) BM bütçesini onaylamak

5-) BM Güvenlik konseyinin geçici üyelerini seçmek ve BM genel sekreterinin teklifleri doğrultusunda BM Organlarının üst düzey yöneticilerini atamak